بسمه‌تعالی
نکته‌های ناب
افسوس که عمر در بطالت بگذشت با بار گنه بدون طاعت بگذشت
فردا که به صحنه مجازات روم گویند که هنگام ندامت بگذشت
براى نماز غیر از این صورت، معنایى است و غیر از این ظاهر، باطنى است؛ و چنانچه ظاهر را آدابى است که مراعات ننمودن آنها یا موجب بطلان نماز صورى یا نقصان آن گردد، همین طور از براى باطن آدابى است قلبیه باطنیه که با مراعات ننمودن آنها نماز معنوى را بطلان یا نقصان دست دهد؛ چنانچه با مراعات آنها نماز داراى روح ملکوتى شود و ممکن است پس از مراقبت و اهتمام به آداب باطنیه قلبیه، شخص مصلّى را نصیبى از سرّ الهى نماز اهل معرفت و اصحاب قلوب حاصل شود که آن قرّة العین اهل سلوك و حقیقت معراج قرب محبوب است. آیات و اخبارکثیره عموماً و خصوصاً نیز دلالت بر این دارد از آن جمله:
آل عمران / 30: یوم تَجِد کُلُّ نَفْسٍ ما عملَت منْ خَیرٍ محضَراً و ما عملَت منْ سوء تَود لَو انَّ بینَها و بینَه أَمداً بعیداً (هر کسى اعمال خوب و بد خود را حاضر مى بیند و صورت باطنیه غیبیه آنها را مشاهده کند).
كهف / 49: و وجدوا ما عملوا حاضرا (و آنچه را كردهاند حاضر بينند).
زلزال / 7 :فَمنْ یعملْ مثْقالَ ذَرةٍ خَیراً یرَ ه (پس هر كس به وزن ذرهاى كار نيك كرده باشد آن را می‌بيند).
همچنین در وسائل سند به حضرت امام صادق علیه السلام رساند: كسى كه نمازهاى واجب را در اول وقت ادا كند و حدود آنها را حفظ نمايد، فرشته آن را سپيد و پاكيزه به آسمان برد. خدا تو را نگاه دارد همان‌گونه كه مرا نگاه داشتى، مرا به ملكى بزرگوار سپرى. و كسى كه نمازها را بى سبب به تأخير اندازد و حدود آنها را حفظ نكند، فرشته نماز او را سياه و تاريك به آسمان برد در حالى كه نماز با صداى بلند و به نماز گزار گويد: مرا ضايع كردى، خداى تو را ضايع كند آنچنان كه مرا ضايع كردى؛ و خدا تو را رعايت نكند آنچنان كه تو مرا رعايت نكردى (وسائل الشيعه، ج 3، ص 90، كتاب الصلوه، ابواب المواقيت، باب 3، حديث 17. (با اختلافى اندك.(
و باز از حضرت امام صادق سلام اللَّه علیه روایت است که چون بنده مؤمن داخل قبر شود، نماز در جانب راست او و زکات در جانب چپ او است و خوبى او بر او سایه افکند و صبر در گوشه‌اى قرار گیرد؛ و چون دو ملکى که موکّل سؤالند داخل شوند، صبر به نماز و زکات و نیکویى گوید :با شما باد یارى رفیقتان و اگر شما عاجز شدید من با او هستم (اصول كافى، ج 3، ص 143، كتاب الايمان و الكفر، باب الصبر، حديث 8. ثواب الاعمال، ص 203، ثواب الصلوه و الزكاه و البر و البصر، حديث 1).
و اما آنچه گفته شد که از براى نماز و سایر عبادات جز این آداب صوریه آداب قلبیه ایست که بدون آن آداب نماز ناقص است یا اصلًا مقبول درگاه نیست.
منبع : آداب الصلاة از حضرت امام خميني رحمت‌الله عليه، مقدمه