بسمه‌تعالي
نکته‌هاي ناب
امام خميني (ره) مراتب مقامات اهل سلوك را چهار مرتبه مي‌داند:
مرتبه اول علم است: مرتبه‌اي که با سلوك علمي و برهان فلسفي ذلتّ عبوديت و عزّت ربوبيت را ثابت مي‌نمايد.
عزّت و ملک و سلطنت مختص به ذات مقدس کبريا است و احدي را از حظوظ عزّت و کبريا نصيبي نيست، و ذل عبوديت و فقر در ناصيه هر يک ثبت و در حاقّ حقيقت آنها ثابت است.
پيامر صلّي اللَّه عليه و آله در اين رابطه ميفرمايد: اللّهم ارِني الاشياء کَما هي (خدايا، اشيا (و امور) را آنچنانکه هستند نشانم بده (عوالي اللثالي، ج 4، ص 132)). که اين يعني خواهش مشاهده ذلّ عبوديت که مستلزم شهود عزّ ربوبيت است. پس، اگر سالک راه حقيقت و مسافر طريق عبوديت با قدم سلوك علمي و مرکب سير فکري اين منزل را طي کرد و در حجاب علم واقع شد به مقام اول انسانيت نائل مي شود، و لکن اين حجاب از حجب غليظه است همان‌طورکه گفته اند: العلْم هو الْحجاب الْاکْبر (دانش بزرگترين حجاب است). پس، سالک نبايد گول شيطان را در اين مقام خورده از حق و حقيقت به واسطه کثرت علم و غزارت آن و قوت برهان محجوب شود و از سير در طلب با زماند؛ و دامن همت به کمر زند و از جديت در طلب مطلوب حقيقي غفلت نورزد و خود را به مقام ديگر که مقام دوم است برساند.
مرتبه دوم حصول ايمان به حقايق است: در اين مرتبه آنچه را عقل با قوت برهان و سلوك علمي ادراك کرده با قلم عقل به صفحه قلب بنگارد و حقيقت ذلّ عبوديت و عزّ ربوبيت را به قلب برساند و از قيود و حجب علميه فارغ گردد.
مرتبه سوم مقام اطمينان و طمأنينه نفس است که در حقيقت مرتبه کامله ايمان است. خداوند تعالي در سوره بقره آيه 260 خطاب به حضرت ابراهيم ميفرمايد: قالَ تَعالي مخاطباً لخَليله : اولَم تُؤمنْ؟ قالَ بلي و لکنْ ليطْمئنَّ قَلْبي (آيا ايمان نياوردهاي؟ گفت: چرا، اما (اين تقاضايم) براي اين است که قلبم اطمينان و آرامش يابد).
و اما مرتبه چهارم، مقام مشاهده است که نوري است الهي و تجلّي‌‌‌‌‌‌اي است رحماني که تَبع تجلّيات اسمائيه و صفاتيه در سرّ سالک ظهور کند و سرتا پاي قلب او را به نور شهودي متنور نمايد.
منبع: آداب الصلاة از حضرت امام خميني رحمت الله عليه، مقاله اول، فصل اول.